αμυντικοί μηχανισμοί

Όπως ο οργανισμός διατηρεί τη φυσικοχημική του ισορροπία με την ομοιοστασία, έτσι και ο διανοητικός μηχανισμός ακολουθεί την αρχή της σταθερότητας (Φέχνερ και Φρόιντ) για να ρυθμίζει την εισροή και την εκροή των ερεθισμών, κατά τέτοιο τρόπο ώστε η ένταση να παραμένει σε επίπεδα που συμβιβάζονται με τη διανοητική υγεία του ατόμου. Ο σκοπός αυτός επιτυγχάνεται με το έργο των α.μ. (ή δυναμισμών). Αυτοί μπορούν λοιπόν να χαρακτηριστούν μέσα αυτόματης προστασίας του Εγώ κατά του άγχους, του συναισθήματος ενοχής, της μείωσης της αυτοεκτίμησης κλπ. Οι α.μ. αντιπροσωπεύουν μία από τις σπουδαιότερες γνώσεις που έχει να προσφέρει η ψυχαναλυτική θεωρία· η ύπαρξή τους έχει επιβεβαιωθεί από πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες. Οι κυριότεροι α.μ. είναι οι ακόλουθοι: αναδρομική εκμηδένιση, καθήλωση, αντιδραστικός σχηματισμός, ταύτιση, εσωτερίκευση, απομόνωση, άρνηση, προβολή, ορθολογιστική οργάνωση, επαναστροφή, απομάκρυνση, μετάθεση και εξιδανίκευση. Ορισμένα ψυχοπαθολογικά συμπτώματα αντιπροσωπεύουν α.μ. ή πηγάζουν από αυτούς. Οι φοβίες, για παράδειγμα, που χαρακτηρίζονται ωστόσο από έντονο άγχος, εκπροσωπούν (με τον μηχανισμό της μετάθεσης) την άμυνα εναντίον ενός άγχους πολύ πιο έντονου. Το ίδιο το άγχος μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να ασκεί άμυνα. Για παράδειγμα, το άγχος του κινδύνου, που εμφανίζεται πριν από κάθε άλλη ψυχική διαταραχή, επιτελεί, όπως και o πόνος για τον οργανισμό, μια προειδοποιητική λειτουργία, η οποία τείνει να μεταβάλει τη μελλοντικήσυμπεριφορά του ατόμου.